ISO 14068‑1:2023 “Quản lý biến đổi khí hậu – Chuyển đổi sang phát thải ròng bằng không – Phần 1: (Tính) Trung hòa Carbon” cung cấp cái nhìn toàn diện về bối cảnh, mục đích, phạm vi áp dụng, cấu trúc nội dung, các nguyên tắc định hướng cũng như các yêu cầu kỹ thuật và hướng dẫn để các thực thể (tổ chức, sản phẩm) có thể đạt được và chứng minh tính trung hòa carbon thông qua việc định lượng, giảm thiểu và bù đắp lượng phát thải khí nhà kính (KNK).
Bài giới thiệu này tóm lược các nội dung cốt lõi của tiêu chuẩn ISO 14068‑1:2023 với mục đích giúp người đọc nắm bắt được bối cảnh, mục tiêu, các nguyên tắc định hướng và hướng dẫn kỹ thuật cần thiết để đạt được và chứng minh tính trung hòa carbon. Qua đó, các thực thể có thể xây dựng chiến lược quản lý biến đổi khí hậu hiệu quả, góp phần vào nỗ lực toàn cầu giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và hướng tới một nền kinh tế carbon thấp.
Việc áp dụng ISO 14068‑1:2023 giúp các thực thể:
– Xác định và đo lường chính xác lượng phát thải cũng như hoạt động loại bỏ KNK.
– Xây dựng kế hoạch quản lý trung hòa carbon dựa trên dữ liệu khoa học và lộ trình thực tế.
– Thực hiện các biện pháp giảm phát thải ưu tiên trước, tăng cường loại bỏ và chỉ sử dụng bù đắp như giải pháp bổ sung.
– Đảm bảo tính minh bạch, công bằng và trách nhiệm giải trình thông qua báo cáo và tuyên bố trung hòa carbon được thẩm định độc lập.
– Tạo ra môi trường hợp tác giữa các bên liên quan, từ nội bộ tổ chức cho đến chuỗi cung ứng và cộng đồng quốc tế, nhằm thúc đẩy sự chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp.
1. Giới thiệu về ISO 14068-1:2023
1.1. Bối cảnh và Tầm quan trọng của tiêu chuẩn
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang là thách thức toàn cầu, các hoạt động của con người đã và đang góp phần không nhỏ vào việc tạo ra lượng phát thải khí nhà kính (KNK) ảnh hưởng xấu đến hệ thống tự nhiên cũng như đời sống con người. Nhằm đối phó với mối đe dọa này, các quốc gia và tổ chức trên thế giới đã triển khai nhiều sáng kiến nhằm giảm thiểu phát thải, tăng cường loại bỏ KNK và hướng tới mục tiêu “phát thải ròng bằng không”. Tiêu chuẩn ISO 14068‑1:2023 được phát triển dựa trên nền tảng các tiêu chuẩn ISO 14064‑1, ISO 14064‑3, ISO 14067 cùng với các hướng dẫn quốc tế khác, nhằm cung cấp một khung định hướng cụ thể cho việc quản lý biến đổi khí hậu, giúp các thực thể xác định, đo lường, báo cáo và chứng minh cam kết đạt được tính trung hòa carbon.
1.2. Mục đích của tiêu chuẩn
Tiêu chuẩn ISO 14068‑1 được xây dựng với mục đích hướng dẫn các thực thể:
– bao gồm các tổ chức, doanh nghiệp, chính quyền địa phương, tổ chức tài chính và cả các sản phẩm (hàng hóa, dịch vụ, sự kiện, công trình…)
– trong quá trình xây dựng lộ trình và triển khai các hành động giảm phát thải KNK, tăng cường loại bỏ khí nhà kính và cuối cùng đạt được tính trung hòa carbon.
Tiêu chuẩn này không chỉ nhằm đảm bảo rằng lượng phát thải của đối tượng được giảm thiểu đến mức tối đa có thể mà còn định hướng việc sử dụng các biện pháp bù đắp (offset) một cách hạn chế, chỉ khi các hành động giảm phát thải và tăng cường loại bỏ đã được thực hiện hiệu quả.
1.3. Đối tượng áp dụng
Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau:
– Tổ chức: Các doanh nghiệp, cơ quan chính phủ, chính quyền địa phương hay tổ chức tài chính, khi cam kết đạt được tính trung hòa carbon cho toàn bộ hoạt động của mình hoặc một phần cụ thể nào đó.
– Sản phẩm: Hàng hóa, dịch vụ, sự kiện, tòa nhà… khi được đánh giá theo vòng đời để xác định dấu vết phát thải carbon (carbon footprint).
Tuy nhiên, tiêu chuẩn không nhằm áp dụng cho báo cáo phát thải ở quy mô vùng lãnh thổ (như quốc gia hay thành phố) theo mục đích của Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC).
2. Phạm vi, Tài liệu tham khảo và Thuật ngữ
2.1. Phạm vi
ISO 14068‑1:2023 quy định các nguyên tắc, yêu cầu và hướng dẫn cần thiết để đạt được và chứng minh tính trung hòa carbon của đối tượng thông qua ba bước chính:
- Định lượng phát thải và loại bỏ KNK: Xác định, đo lường và báo cáo số liệu liên quan đến phát thải khí nhà kính trực tiếp và gián tiếp, cũng như các hoạt động loại bỏ KNK.
- Giảm thiểu phát thải KNK và tăng cường loại bỏ KNK: Triển khai các biện pháp kỹ thuật và chiến lược nhằm giảm phát thải trong nội bộ đối tượng và tăng cường các hoạt động hấp thụ, loại bỏ KNK.
- Bù đắp lượng phát thải còn lại: Chỉ được sử dụng khi các biện pháp giảm thiểu và loại bỏ KNK đã được tối ưu, nhằm đối trọng lượng phát thải còn lại theo cách bền vững và có kiểm chứng.
2.2. Tài liệu tham khảo
Để xây dựng tiêu chuẩn này, ISO 14068‑1 đã dựa vào các tài liệu tham khảo chính như:
– ISO 14064‑1: Yêu cầu đối với việc định lượng và báo cáo phát thải KNK ở cấp tổ chức.
– ISO 14064‑3: Yêu cầu đối với việc thẩm định và thẩm tra công bố KNK.
– ISO 14067: Yêu cầu và hướng dẫn định lượng dấu vết cacbon của sản phẩm.
Ngoài ra, tiêu chuẩn còn liên quan đến các quy định về tín chỉ carbon, chương trình bù đắp và các hướng dẫn khác liên quan đến quản lý biến đổi khí hậu.
2.3. Thuật ngữ và Định nghĩa
Một phần quan trọng của ISO 14068‑1 là mục giải thích các thuật ngữ liên quan đến tính trung hòa carbon và quản lý KNK. Một số thuật ngữ chủ chốt bao gồm:
– Carbon Neutral / Carbon Trung tính: Tình trạng trong đó, trong một khoảng thời gian xác định, lượng phát thải carbon của đối tượng đã được giảm thiểu thông qua các hoạt động giảm phát thải và tăng cường loại bỏ, và nếu lượng phát thải còn lại vượt quá mức không, phần dư thừa đó sẽ được bù đắp bằng tín chỉ carbon đạt chuẩn.
– Carbon Neutrality Claim / Tuyên bố Trung hòa Carbon: Cam kết công khai của một thực thể về việc đã đạt được tính trung hòa carbon đối với đối tượng được xác định.
– Direct và Indirect Greenhouse Gas Emission: Phát thải KNK trực tiếp là phát thải phát sinh từ các nguồn thuộc quyền sở hữu hoặc kiểm soát của đối tượng, trong khi phát thải gián tiếp là phát thải phát sinh từ các hoạt động nhưng không nằm trong tầm kiểm soát trực tiếp, thường thuộc chuỗi giá trị.
– GHG Removal và GHG Removal Enhancement: Các hoạt động loại bỏ khí nhà kính khỏi khí quyển, bao gồm cả tự nhiên (như rừng, bể hấp thụ tự nhiên) và do con người tạo ra (như thu giữ và lưu trữ carbon).
– Carbon Footprint / Dấu vết Carbon: Tổng lượng phát thải KNK và loại bỏ KNK được biểu thị theo đơn vị carbon dioxide tương đương (CO2e).
– Offsetting / Bù đắp: Quá trình cân bằng lượng phát thải carbon thông qua việc mua tín chỉ carbon đạt chuẩn, đảm bảo rằng lượng phát thải còn lại sau các biện pháp giảm và loại bỏ được đối trọng hoàn toàn.
Các thuật ngữ này được định nghĩa rõ ràng để đảm bảo tính nhất quán trong việc đo lường, báo cáo và so sánh giữa các đối tượng áp dụng tiêu chuẩn.
3. Các Nguyên tắc Cơ bản của ISO 14068‑1:2023
Tiêu chuẩn này dựa trên một loạt các nguyên tắc định hướng nhằm đảm bảo rằng quá trình đạt được và chứng minh tính trung hòa carbon được thực hiện một cách chính xác, công bằng và minh bạch. Các nguyên tắc chủ chốt bao gồm:
3.1. Tính Minh bạch
Các thông tin liên quan đến số liệu phát thải, loại bỏ KNK và các hoạt động quản lý cần được công khai để các bên liên quan có thể hiểu rõ cơ sở dữ liệu, quy trình đo lường cũng như các giả định được sử dụng. Tính minh bạch giúp tạo niềm tin và đảm bảo rằng các tuyên bố trung hòa carbon có giá trị về mặt khoa học và kỹ thuật.
3.2. Tính Thận trọng
Các giả định, dữ liệu và quy trình được áp dụng phải đảm bảo không phóng đại hiện trạng hay tiến độ đạt được. Tính thận trọng đòi hỏi việc sử dụng các phương pháp đo lường chuẩn xác, đánh giá rủi ro và điều chỉnh các giả định theo sự phát triển của kiến thức khoa học.
3.3. Cách Tiếp cận Theo Thứ Bậc
Tiếp cận đạt được tính trung hòa carbon được ưu tiên theo thứ bậc:
– Trước hết là giảm phát thải KNK trong nội bộ đối tượng;
– Sau đó, tăng cường loại bỏ KNK trong phạm vi đối tượng (thông qua các biện pháp tự nhiên hoặc công nghệ);
– Cuối cùng, sử dụng các biện pháp bù đắp để đối trọng lượng phát thải còn lại.
Việc sử dụng bù đắp chỉ được áp dụng sau khi các biện pháp giảm và loại bỏ đã được tối ưu, giúp đảm bảo tính bền vững và không phụ thuộc quá mức vào tín chỉ carbon.
3.4. Hỗ Trợ Chuyển Đổi
Tiêu chuẩn khuyến khích các thực thể thực hiện các bước chuyển đổi căn bản nhằm thay đổi các hoạt động gây ra phát thải lớn, không nhằm duy trì “hoạt động kinh doanh như bình thường”. Sự chuyển đổi này đòi hỏi đầu tư vào công nghệ mới, cải tiến quy trình và tích hợp các chiến lược phát triển bền vững vào hệ thống quản trị.
3.5. Tham Vọng
Một trong những yếu tố then chốt của ISO 14068‑1 là yêu cầu về tham vọng cao đối với lộ trình giảm phát thải và đạt được tính trung hòa carbon. Các mục tiêu cần dựa trên lộ trình dựa trên khoa học (science-based targets) và phải có các mốc thời gian rõ ràng – với mục tiêu cuối cùng là đạt được phát thải ròng bằng không vào năm 2050 (hoặc sớm hơn đối với một số đối tượng có trách nhiệm lớn).
3.6. Tính Khẩn cấp
Biến đổi khí hậu là vấn đề cấp bách, do đó các thực thể cần hành động ngay lập tức và liên tục. Các mục tiêu tạm thời (thường từ 5 đến 10 năm) phải được thiết lập để đảm bảo rằng giảm phát thải được thực hiện đều đặn theo thời gian, tạo đà cho các nỗ lực dài hạn.
3.7. Cách Tiếp cận Dựa Trên Khoa Học
Lộ trình và các mục tiêu giảm phát thải phải được căn cứ trên các báo cáo khoa học mới nhất, như báo cáo của IPCC, IEA, SBTi… Điều này đảm bảo rằng các giả định, mục tiêu và các biện pháp hành động phản ánh đúng thực trạng và dự báo về biến đổi khí hậu.
3.8. Tránh Tác Động Xấu
Các hành động nhằm đạt được tính trung hòa carbon cần được đánh giá kỹ lưỡng để tránh gây ra tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội hoặc kinh tế. Điều này bao gồm việc đảm bảo rằng các biện pháp giảm phát thải và tăng cường loại bỏ không gây ra những hậu quả ngoài ý muốn, như tác động đến đa dạng sinh học hay ảnh hưởng đến cộng đồng địa phương.
3.9. Trách Nhiệm Giải Quyết
Lãnh đạo cao nhất của thực thể chịu trách nhiệm về việc thiết lập, triển khai và duy trì cam kết trung hòa carbon. Trách nhiệm này đòi hỏi sự kiểm soát chặt chẽ, báo cáo định kỳ và các cơ chế giám sát độc lập nhằm đảm bảo rằng các cam kết được thực hiện theo đúng quy định của tiêu chuẩn.
3.10. Cách Tiếp cận Chuỗi Giá trị và Vòng đời
Tiếp cận tính trung hòa carbon không chỉ áp dụng cho các hoạt động nội bộ của đối tượng mà còn phải bao gồm toàn bộ chuỗi giá trị, từ các hoạt động thượng nguồn đến hạ nguồn. Điều này giúp đảm bảo rằng tất cả các nguồn phát thải có liên quan được tính đến, từ các hoạt động sản xuất, vận chuyển, đến việc sử dụng sản phẩm và xử lý sau sử dụng.
4. Cách tiếp cận theo thứ bậc theo ISO 14068-1:2023
4.1. Khuôn khổ và Quy trình tổng thể
Tiêu chuẩn ISO 14068‑1 đưa ra một khuôn khổ chi tiết bao gồm các bước cần thực hiện để đạt được và chứng minh tính trung hòa carbon, được mô tả qua sơ đồ quy trình (Hình 2 trong tiêu chuẩn). Quy trình này bao gồm các bước sau:
- Cam kết về tính trung hòa carbon: Lãnh đạo cao nhất của thực thể phải lập tuyên bố cam kết và xây dựng lộ trình trung hòa carbon.
- Lựa chọn đối tượng và xác định ranh giới: Các thực thể phải xác định rõ đối tượng (có thể là toàn bộ tổ chức hoặc một phần hoạt động/sản phẩm) và thiết lập ranh giới báo cáo theo các tiêu chuẩn ISO 14064‑1 và ISO 14067.
- Định lượng phát thải và loại bỏ KNK: Sử dụng các phương pháp đo lường tiêu chuẩn để định lượng tổng lượng phát thải (bao gồm phát thải trực tiếp và gián tiếp) và các hoạt động loại bỏ KNK.
- Xây dựng kế hoạch quản lý trung hòa carbon: Thiết lập một kế hoạch chi tiết nhằm triển khai các hành động giảm phát thải, tăng cường loại bỏ KNK và giảm thiểu việc sử dụng biện pháp bù đắp theo hướng tiếp cận cải tiến liên tục.
- Thực hiện và giám sát các hành động: Triển khai các biện pháp giảm phát thải và tăng cường loại bỏ theo kế hoạch đã đề ra, đồng thời thiết lập hệ thống theo dõi, giám sát và báo cáo định kỳ.
- Bù đắp lượng phát thải còn lại: Nếu sau khi thực hiện các hành động giảm và loại bỏ mà còn tồn tại lượng phát thải dư thừa, thì chỉ sử dụng các biện pháp bù đắp đạt chuẩn để đối trọng.
- Báo cáo và tuyên bố trung hòa carbon: Cuối cùng, thực thể phải công bố tuyên bố trung hòa carbon thông qua các báo cáo đầy đủ, minh bạch và được thẩm định độc lập.
4.2. Hệ thống phân cấp quản lý tính trung hòa carbon
Tiếp cận theo thứ bậc được nhấn mạnh trong tiêu chuẩn ISO 14068‑1. Theo đó, các thực thể phải ưu tiên:
– Giảm phát thải KNK: Đây là bước cơ bản và quan trọng nhất, được thực hiện trong phạm vi ranh giới của đối tượng.
– Tăng cường loại bỏ KNK: Sau khi giảm phát thải, các hoạt động hấp thụ và loại bỏ KNK (ví dụ: trồng rừng, thu giữ carbon, các giải pháp công nghệ) được thực hiện nhằm giảm lượng phát thải còn sót lại.
– Bù đắp: Chỉ khi lượng phát thải sau các hành động trên đã được tối ưu và còn dư thừa, thì các biện pháp bù đắp (thông qua tín chỉ carbon) mới được áp dụng. Quan điểm này nhằm khuyến khích các thực thể không phụ thuộc quá mức vào bù đắp, mà hướng tới giảm và loại bỏ KNK một cách trực tiếp.
4.3. Lộ trình trung hòa carbon
Một phần không thể thiếu của tiêu chuẩn là việc xây dựng lộ trình trung hòa carbon – một kế hoạch hành động chi tiết xác định các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn. Lộ trình này cần phải:
– Dựa trên dữ liệu và lộ trình dựa trên cơ sở khoa học được chấp nhận (ví dụ: các mục tiêu từ IPCC, IEA, SBTi).
– Xác định rõ các mốc thời gian: mục tiêu tạm thời (5–10 năm), mục tiêu trung hạn (ít nhất 20 năm) và mục tiêu cuối cùng là đạt được phát thải ròng bằng không vào năm 2050.
– Đưa ra các chỉ số đo lường cụ thể để theo dõi tiến độ, chẳng hạn như mức giảm phát thải theo năm, tỷ lệ loại bỏ KNK so với phát thải ban đầu và mức giảm sử dụng biện pháp bù đắp theo thời gian.
5. Các Yêu Cầu Kỹ Thuật và Hướng Dẫn Thực Hiện
5.1. Xác định đối tượng và ranh giới
Để đạt được tính trung hòa carbon, các thực thể cần xác định đối tượng áp dụng (có thể là toàn bộ tổ chức hoặc một bộ phận, sản phẩm cụ thể) và thiết lập ranh giới báo cáo. Việc này đòi hỏi:
– Sử dụng các tiêu chí và hướng dẫn trong ISO 14064‑1 đối với các tổ chức và ISO 14067 đối với sản phẩm.
– Mô tả rõ ràng các hoạt động và quá trình nằm trong ranh giới cũng như các hoạt động ngoài ranh giới nhưng có tác động đến phát thải KNK (chẳng hạn như các phát thải gián tiếp trong chuỗi giá trị).
5.2. Định lượng phát thải và loại bỏ KNK
Định lượng phát thải khí nhà kính là bước cơ bản để xác định lượng KNK của đối tượng. Điều này bao gồm:
– Xác định đường cơ sở (baseline): Giai đoạn lịch sử được sử dụng làm cơ sở so sánh để đo lường các thay đổi về phát thải theo thời gian.
– Phân loại phát thải: Bao gồm phát thải trực tiếp (Scope 1) và gián tiếp (Scope 2 và Scope 3) theo các quy chuẩn quốc tế.
Xem thêm: Phạm vi phát thải khí nhà kính là gì? Scope 1, 2 và 3 có ý nghĩa như thế nào?
– Đo lường các hoạt động loại bỏ KNK: Các phương pháp tự nhiên và công nghệ được áp dụng để loại bỏ khí nhà kính khỏi khí quyển. Việc định lượng này phải dựa trên các phương pháp chuẩn xác và được cập nhật thường xuyên, đảm bảo tính minh bạch và đáng tin cậy.
5.3. Xây dựng và Triển khai Kế hoạch Quản lý Trung hòa Carbon
Kế hoạch quản lý trung hòa carbon là tài liệu chủ chốt hướng dẫn các hành động cần thực hiện để đạt được mục tiêu trung hòa carbon. Nội dung kế hoạch bao gồm:
– Mục tiêu giảm phát thải KNK và tăng cường loại bỏ KNK.
– Các hành động cụ thể để giảm tiêu thụ năng lượng, chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, tối ưu hóa quy trình sản xuất và cải tiến công nghệ.
– Hệ thống giám sát, đo lường, báo cáo tiến độ và các cơ chế kiểm soát nội bộ.
– Kế hoạch đào tạo, truyền thông và hợp tác với các bên liên quan trong chuỗi giá trị nhằm lan tỏa kiến thức và kinh nghiệm.
– Các biện pháp điều chỉnh kế hoạch theo diễn biến thực tế và sự phát triển của kiến thức khoa học.
5.4. Giảm phát thải và Tăng cường loại bỏ KNK
Các biện pháp giảm phát thải KNK chủ yếu hướng đến việc thay đổi các hoạt động nội bộ gây ra khí nhà kính:
– Giảm tiêu thụ năng lượng: Tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, chuyển đổi sang năng lượng sạch.
– Cải tiến công nghệ: Đầu tư vào công nghệ mới nhằm giảm phát thải và tăng cường loại bỏ khí nhà kính (ví dụ: công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon).
– Thay đổi cơ cấu hoạt động: Xem xét lại các quy trình và hoạt động có tác động lớn đến môi trường, từ đó đưa ra các biện pháp cải tiến và chuyển đổi nhằm tối thiểu hóa phát thải.
Các biện pháp này cần được thực hiện trong phạm vi ranh giới của đối tượng và được ưu tiên trước khi xem xét việc sử dụng tín chỉ carbon.
5.5. Bù đắp lượng phát thải còn lại
Trong trường hợp sau khi thực hiện các biện pháp giảm và loại bỏ mà còn tồn tại lượng phát thải dư thừa, thực thể chỉ nên sử dụng các biện pháp bù đắp (offsetting) như tín chỉ carbon đạt chuẩn. Tuy nhiên, việc bù đắp phải được xem là giải pháp cuối cùng và cần đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt:
– Tín chỉ carbon phải được cấp phát bởi các chương trình tín chỉ đáng tin cậy và minh bạch.
– Các biện pháp bù đắp chỉ được sử dụng sau khi đã chứng minh được tính hiệu quả của các biện pháp giảm và loại bỏ.
– Việc sử dụng bù đắp cần giảm dần theo thời gian theo lộ trình cải tiến liên tục của kế hoạch trung hòa carbon.
5.6. Báo cáo, Tuyên bố và Thẩm định
Để khẳng định tính trung hòa carbon, các thực thể phải công bố báo cáo trung hòa carbon một cách minh bạch và đầy đủ:
– Báo cáo trung hòa carbon: Phải bao gồm các số liệu định lượng về phát thải, loại bỏ KNK, các hành động giảm phát thải và sử dụng tín chỉ carbon (nếu có). Báo cáo cần được trình bày theo các yêu cầu về thông tin dạng văn bản của tiêu chuẩn ISO 14068‑1.
– Tuyên bố trung hòa carbon: Sau khi hoàn thành các bước đo lường, quản lý và báo cáo, thực thể có thể công bố tuyên bố trung hòa carbon. Tuyên bố này cần được hỗ trợ bởi dữ liệu minh bạch và, nếu có, đã được thẩm định độc lập.
– Thẩm định và kiểm soát: Các báo cáo và tuyên bố cần được kiểm tra, thẩm định bởi các bên độc lập để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của thông tin.
6. Vai Trò của Lãnh đạo và Các Bên Liên Quan
6.1. Cam kết của Lãnh đạo cao nhất
Tiêu chuẩn ISO 14068‑1 nhấn mạnh vai trò quyết định của lãnh đạo cao nhất trong việc thiết lập cam kết đạt được tính trung hòa carbon. Lãnh đạo không chỉ phải thể hiện cam kết qua tuyên bố chính thức mà còn phải:
– Cung cấp nguồn lực cần thiết (tài chính, nhân lực, công nghệ) để triển khai kế hoạch.
– Thiết lập các mục tiêu chiến lược phù hợp với lộ trình trung hòa carbon.
– Tích hợp các yếu tố liên quan đến quản lý khí hậu vào các quá trình kinh doanh và hệ thống quản lý môi trường của tổ chức.
– Đảm bảo rằng thông tin về tiến độ, kết quả và các biện pháp cải tiến được báo cáo một cách định kỳ và minh bạch.
6.2. Phối hợp với các bên liên quan
Việc đạt được tính trung hòa carbon không chỉ là trách nhiệm nội bộ của một tổ chức mà còn đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ với các bên liên quan trong chuỗi giá trị:
– Nhà cung cấp và đối tác: Các hoạt động của chuỗi cung ứng thường có tác động đáng kể đến lượng phát thải. Do đó, hợp tác để cải thiện hiệu quả năng lượng và giảm phát thải ở các bên liên quan là rất cần thiết.
– Khách hàng và người tiêu dùng: Thông qua các chương trình giảm phát thải, sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường có thể được quảng bá và khuyến khích sử dụng.
– Cơ quan quản lý và cộng đồng: Việc báo cáo minh bạch và công khai các số liệu về phát thải và hành động trung hòa carbon sẽ giúp nâng cao niềm tin của công chúng và tạo điều kiện cho sự giám sát độc lập.
7. Ứng dụng của ISO 14068‑1:2023 trong Thực tiễn
7.1. Ứng dụng trong các Doanh nghiệp và Tổ chức
ISO 14068‑1 cung cấp một khuôn khổ toàn diện cho các doanh nghiệp và tổ chức nhằm:
– Xác định rõ ràng phạm vi phát thải của mình và thiết lập các mục tiêu giảm thiểu cụ thể.
– Triển khai các biện pháp giảm phát thải KNK từ hoạt động sản xuất, vận hành và chuỗi cung ứng.
– Tích hợp quản lý khí hậu vào chiến lược kinh doanh, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong bối cảnh chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp.
– Định hướng các hoạt động đầu tư vào công nghệ mới và cải tiến quy trình nhằm đạt được hiệu quả về năng lượng và giảm thiểu tác động môi trường.
7.2. Ứng dụng trong Đánh giá Sản phẩm và Dịch vụ
Tiêu chuẩn cũng được áp dụng trong đánh giá dấu vết carbon của sản phẩm, theo đó:
– ISO 14067 cung cấp các chỉ số và phương pháp định lượng dấu vết carbon theo vòng đời của sản phẩm.
– ISO 14068‑1 giúp xác định cách thức bù đắp nếu sản phẩm không đạt được mức trung hòa carbon, thông qua việc sử dụng các chương trình tín chỉ carbon đạt chuẩn.
– Việc áp dụng các tiêu chí của tiêu chuẩn này giúp các doanh nghiệp quảng bá các sản phẩm có hàm lượng carbon thấp, góp phần nâng cao uy tín và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố bền vững.
7.3. Ứng dụng trong Thị trường Tín chỉ Carbon
Một khía cạnh quan trọng của tiêu chuẩn là hướng dẫn về việc sử dụng các tín chỉ carbon:
– Tín chỉ carbon được định nghĩa rõ ràng trong tiêu chuẩn với các yêu cầu kỹ thuật và tiêu chí chất lượng.
– Các chương trình tín chỉ phải đảm bảo rằng tín chỉ được cấp phát dựa trên các biện pháp giảm phát thải và tăng cường loại bỏ KNK đã được thực hiện, thay vì được sử dụng để “bù đắp” một cách dễ dãi.
– Việc sử dụng tín chỉ theo tiêu chuẩn ISO 14068‑1 giúp đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong giao dịch tín chỉ, từ đó góp phần tạo ra một thị trường tín chỉ carbon lành mạnh và bền vững.
8. Thách thức và Cơ hội khi Triển khai ISO 14068-1:2023
8.1. Thách thức
Mặc dù tiêu chuẩn ISO 14068‑1 cung cấp một khung hướng dẫn toàn diện, việc triển khai nó trong thực tế cũng gặp phải không ít thách thức:
– Khó khăn trong việc đo lường và định lượng: Việc định lượng phát thải và loại bỏ KNK đòi hỏi dữ liệu chính xác và các công cụ đo lường hiện đại. Điều này đôi khi gặp khó khăn, nhất là đối với các thực thể có quy mô hoạt động lớn và phức tạp.
– Tính phức tạp của chuỗi giá trị: Các phát thải gián tiếp từ chuỗi giá trị có thể không được kiểm soát trực tiếp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.
– Đầu tư và chuyển đổi công nghệ: Việc thực hiện các biện pháp giảm phát thải và tăng cường loại bỏ KNK đòi hỏi các khoản đầu tư lớn và quá trình chuyển đổi công nghệ, điều này có thể là rào cản đối với một số thực thể.
– Tính minh bạch và thẩm định độc lập: Việc thiết lập hệ thống giám sát và báo cáo đòi hỏi phải có quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ và sự tham gia của các bên thẩm định độc lập, điều này đôi khi gặp khó khăn về nguồn lực và chuyên môn.
8.2. Cơ hội
Bên cạnh những thách thức, việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 14068‑1 cũng mở ra nhiều cơ hội:
– Tạo lợi thế cạnh tranh:Các thực thể tiên phong trong việc áp dụng tiêu chuẩn sẽ được nhìn nhận là có trách nhiệm với môi trường, từ đó nâng cao uy tín và thu hút các đối tác, khách hàng có ý thức bền vững.
– Hỗ trợ chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp:Tiêu chuẩn cung cấp các hướng dẫn thực tiễn để giảm phát thải và tăng cường loại bỏ KNK, giúp các doanh nghiệp chuyển đổi mô hình kinh doanh một cách hiệu quả.
– Phát triển thị trường tín chỉ carbon: Một thị trường tín chỉ carbon minh bạch và công bằng sẽ góp phần tạo động lực cho các hoạt động giảm phát thải, đồng thời tạo ra các cơ hội đầu tư mới.
– Tăng cường hợp tác quốc tế: Việc áp dụng tiêu chuẩn chung giúp các thực thể trên toàn cầu có thể so sánh, trao đổi và học hỏi kinh nghiệm, từ đó thúc đẩy các chính sách và sáng kiến chung trong quản lý biến đổi khí hậu.
9. Kết luận
Tiêu chuẩn ISO 14068‑1:2023 – “Quản lý biến đổi khí hậu – Chuyển đổi sang phát thải ròng bằng không – Phần 1: (Tính) Trung hòa Carbon” là một công cụ toàn diện và mang tính cách mạng trong việc định hướng các thực thể đạt được và chứng minh tính trung hòa carbon. Qua việc thiết lập các nguyên tắc minh bạch, thận trọng, dựa trên khoa học, ưu tiên giảm phát thải và tăng cường loại bỏ KNK, tiêu chuẩn không chỉ hỗ trợ các tổ chức trong việc xác định rõ ràng số liệu phát thải mà còn cung cấp hướng dẫn chi tiết để xây dựng lộ trình và kế hoạch hành động hiệu quả.
Việc áp dụng tiêu chuẩn này đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo cao nhất, sự phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan trong chuỗi giá trị và đầu tư vào các công nghệ, quy trình đo lường tiên tiến. Dù có những thách thức nhất định, nhưng những cơ hội mà tiêu chuẩn mang lại – từ lợi thế cạnh tranh, chuyển đổi mô hình kinh doanh đến phát triển thị trường tín chỉ carbon – là vô cùng to lớn, góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế nhằm đối phó với biến đổi khí hậu.
Qua bài giới thiệu này, có thể thấy rằng ISO 14068‑1 không chỉ là một tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn là kim chỉ nam cho các thực thể trong hành trình chuyển đổi sang nền kinh tế bền vững, nơi mà mỗi hành động giảm thiểu phát thải và tăng cường loại bỏ KNK đều góp phần tạo nên một tương lai sống xanh, công bằng và phát triển bền vững.
Với bối cảnh biến đổi khí hậu đang gia tăng và áp lực từ các cam kết quốc tế như Thỏa thuận Paris, ISO 14068‑1 là một bước đột phá quan trọng, cung cấp công cụ và phương pháp cụ thể giúp các thực thể không chỉ thích ứng mà còn đóng góp tích cực vào việc bảo vệ hành tinh. Qua đó, tiêu chuẩn góp phần tạo dựng niềm tin và khuyến khích sự đầu tư, đổi mới và hợp tác toàn cầu, mở ra cơ hội cho một tương lai phát triển bền vững và sống xanh.
Đón xem: IWA 42:2022 và ISO 14068-1:2023 | Khám phá sự khác biệt để lựa chọn và áp dụng trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp
Tải tài liệu gốc
Tham gia cộng đồng ESGVietnam Forum để tải tài liệu: tại đây